Restanten na 130 jaar zichtbaar voor publiek

Plek ontdekt waar Van Gogh zijn laatste meesterwerk Boomwortels maakte

In Auvers-sur-Oise is op ceremoniële wijze de plek onthuld waar Vincent van Gogh 130 jaar geleden zijn laatste meesterwerk Boomwortels (1890) schilderde, vlak voordat hij zelfmoord pleegde. Dit gebeurde in aanwezigheid van Emilie Gordenker, algemeen directeur van het Van Gogh Museum Amsterdam, en Willem van Gogh, achterkleinzoon van Vincents broer Theo.

De ontdekking van de exacte locatie waar Vincent van Gogh zijn laatste schilderij Boomwortels schilderde werd gedaan door Wouter van der Veen, wetenschappelijk directeur van het Institut Van Gogh (Auvers-sur-Oise). Van der Veen vond een ansichtkaart uit 1900-1910 waarop onder andere een met boomstammen en wortels begroeide heuvelrand stond afgebeeld. Hij heeft zijn vondst in een voor de gelegenheid geschreven boek, Attacked at the Roots, uiteengezet en gedocumenteerd. Het schilderij Boomwortels bevindt zich in de collectie van het Van Gogh Museum Amsterdam.

Zeer waarschijnlijk

Vrijwel onmiddellijk legde Van der Veen zijn vondst voor aan senior onderzoekers Louis van Tilborgh en Teio Meedendorp van het Van Gogh Museum. De gegevens werden vervolgens doorgegeven aan Bert Maes, dendroloog en specialist historische bossen. Op basis van Van Goghs werkwijze en de vergelijking tussen schilderij, ansichtkaart en huidige staat van de heuvelrand trekken de experts de conclusie dat het ‘zeer waarschijnlijk’ om de juiste plek gaat.

Wouter van der Veen (wetenschappelijk directeur Institut Van Gogh): ‘Alles wat in dit enigmatisch schilderij te zien is vindt een verklaring aan de hand van wat op de ansichtkaart en ter plekke kan worden geconstateerd: de vorm van de heuvelrand, de wortels, hun onderlinge verhoudingen, de samenstelling van de grond en de aanwezigheid van een steile kalksteenwal. De locatie komt tevens overeen met Van Goghs gewoonte om motieven uit zijn onmiddellijke omgeving vast te leggen. Het zonlicht dat Van Gogh schilderde geeft aan dat de laatste penseelstreken aan het einde van de middag zijn aangebracht, wat informatie verschaft over de indeling van deze dramatische dag, die eindigde met zijn fatale zelfverwonding.’

Teio Meedendorp (senior onderzoeker Van Gogh Museum): ‘De voorgestelde locatie maakt een erg goede kans in onze ogen; een mooie vondst. De begroeiing op het postkaartje vertoont bij nadere beschouwing zeer opmerkelijke overeenkomsten met de wortelvormen op Van Goghs schilderij. Dat het zijn laatste werk is, maakt het nog iets uitzonderlijker, dramatischer zo men wil. In een omgeving die Van Gogh met diverse andere werken reeds had gedocumenteerd. Hij moet er vaak langs zijn gelopen op weg naar de uitgestrekte velden achter het kasteel van Auvers, waar hij ook juist in die laatste week meermaals schilderde en uiteindelijk de hand aan zichzelf sloeg.’

Ontroerende ervaring

In mei 2020, direct na de Franse lockdown als gevolg van de corona-crisis, kon Wouter van der Veen ter plekke gaan kijken om zijn hypothese van enkele maanden eerder te verifiëren. De locatie bevindt zich op 150 meter van Auberge Ravoux, de herberg in Auvers-sur-Oise waar Van Gogh de laatste 70 dagen van zijn leven verbleef. Spectaculair is het gegeven dat de grootste boomstronk uit het laatste motief van de schilder nog aanwezig en herkenbaar is.

In samenwerking met de lokale autoriteiten heeft Institut van Gogh ter bescherming van de restanten een houten structuur aangebracht, zodat het publiek de oorspronkelijke boomwortels op verantwoorde wijze kan bezichtigen.

De mensen die jaarlijks in Auvers in de voetstappen van Vincent van Gogh komen treden, zullen vanaf vandaag een ontroerende ervaring kunnen toevoegen aan hun bezoek; ze kunnen op de exacte plek gaan staan waar van Goghs penselen voor het laatst het doek hebben geraakt.

Gratis download van het boek ‘Attacked at the Very Root’